عينک آفتابی
عينک آفتابي نوعي عينک است که شيشه‌هاي آن براي محافظت از چشم در برابر نور آفتاب طراحي شده اند. شايد شما هم از آن دسته افرادي باشيد که در نور آفتاب و در طول روز احساس ناراحتي مي‌کنيد. برف و آب، نور محيط را به طرف چشم منعکس مي‌کنند، بنابراين در محيط‌هايي مانند ساحل دريا يا هنگام ورزشهايي مانند اسکي نور بيشتري از محيط به طرف چشم منعکس ميشود و لازم است حتماً از عينک آفتابي استفاده کنيم.
لنز يا شيشه عينک آفتابي:
لايه رنگي بخشي از رنگهاي طيف نور را جذب مي‌کند و باقي آن را از خود عبور ميدهد. سازندگان عينکهايي با رنگهاي مختلف براي استفاده در شرايط متفاوت به بازار عرضه مي‌کنند.
خاکستري: اين عينکها شدت نور را در تمامي رنگها به طور يکسان کم مي‌کنند و کم ترين اختلالي را در ديد رنگي ما ايجاد مي‌کنند. اين لنزها نور منعکس شده از سطوح درخشان را جذب مي‌کنند و به همين دليل براي رانندگي و ساير کاربردهاي روزمره مناسبند.
زرد و طلايي: نور آبي را تا حد زيادي جذب مي‌کنند. چون فرکانس نور آبي بيشتر از نورهاي ديگر است، انرژي بيشتري دارد. بنابراين بيشتر سطح‌ها ميتوانند آن را منعکس و منتشر کنند. عينکهاي زرد بخش آبي طيف را جذب مي‌کنند، پس هنگام استفاده از آنها اشياء را با وضوح بيشتري خواهيد ديد. به همين خاطر است که عينکهاي اسکي را زرد مي‌سازند. از آنجايي که اين عينک باعث ايجاد تغيير در رنگ اشيا ميشود براي همين استفاده از آنها در مواردي که به تشخيص رنگي صحيح احتياج داريد، خوب نيست.
قهوه اي و کهربايي: حسن اين عينکها آن است که علاوه بر جذب بهتر نور آبي و فرکانسهاي بالا، اشعه ماوراء بنفش را هم بيشتر جذب مي‌کنند. تحقيقات انجام شده نشان ميدهد که نورهاي مرئي نزديک به uv، مانند نور آبي و بنفش ميتوانند در دراز مدت سبب آب مرواريد شوند. استفاده از اين عينکها هم مانند لنزهاي زرد در تشخيص رنگي تأثير منفي دارد اما وضوح و تمايز تصوير را بهبود مي‌بخشد.
سبز: اين رنگ بخشي از نور آبي را فيلتر کرده و درخشندگي سطوح را کاهش ميدهد. چون رنگ سبز بهترين تفکيک تصاوير و بيشترين دقت را در ميان لنزهاي رنگي دارد، به طور گسترده مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
قرمز و ارغواني: اين عينکها بيشتر براي شکار، اسکي روي آب و کارهايي مناسب هستند که در محيط هاي آبي يا سبز انجام ميشود. زيرا وقتي پس زمينه به رنگ آبي يا سبز باشد، واضح ترين تصاوير با شيشه هاي قرمز يا ارغواني ديده ميشود.
بيشتر سازنده‌ها براي رنگ کردن لنزها از يک روش بسيار قديمي استفاده مي‌کنند. اساس کار اين روش اينست که هنگام ساخت لنز رنگدانه‌ها را به طور يکنواخت در داخل لايه شيشه اي پخش مي‌کنند. به اين ترتيب شيشه اي به دست مي‌آيد که تمامي نواحي آن رنگ يکساني دارد. گاهي نيز به جاي شيشه، از يک ماده پليمري به نام "پلي کربنات" استفاده مي‌کنند. شيشه و پلي کربنات ضريب شکست يکساني دارند اما پلي کربنات نمي شکند.
يک متد ديگر، ايجاد لايه اي از مولکول هاي جذب کننده نور روي سطح پلي کربنات يا شيشه شفاف است. معمولا براي رنگ کردن لنزهاي پلي کربنات آنها را در مايعي که حاوي مواد رنگي است قرار مي‌دهند. رنگ به تدريج به درون پلاستيک نفوذ مي‌کند و آن را رنگي مي‌نمايد. براي رسيدن به رنگهاي تيره تر بايد بيشتر صبر کنيم.
شيشه هاي قابل تعويض
بعضي از عينکهاي آفتابي جديد اين قابليت را دارند که مي‌توان لنز آنها را عوض کرد و در شرايط مختلف نور خورشيد در روز، نوع فعاليت يا به عنوان عينک شب از آنها استفاده کرد. اين عينکها که معمولاً در فعاليت‌هاي ورزشي استفاده ميشوند، با صرفه‌تر از خريدن چندين عينک با شيشه‌هاي متفاوت است. اين عينکها معمولاً از يک صفحه يا شيشه تشکيل شده‌اند که روي هر دو چشم را مي‌پوشانند. انواعي که دو شيشه جداگانه دارند کمتر معمول‌اند.
شيشه هاي پلاريزه ( قطبي‌شده)
نور يک موج الکترومغناطيس است. اين موج از يک ميدان الکتريکي و يک ميدان مغناطيسي تشکيل شده که عمود بر هم ارتعاش مي‌کنند. امواج نوراني که از خورشيد يا هر منبع نوري ديگر متصاعد ميشوند، در تمامي جهات ارتعاش دارند. زماني که نور از يک سطح عبور مي‌کند يا از آن منعکس ميشود، وضعيت ارتعاشات تغيير مي‌کند. به اين نور که ارتعاشات آن فقط در يک جهت خاص است، نور پلاريزه مي‌گوييم. پلاريزاسيون در طبيعت هم اتفاق مي‌افتد. زماني که به يک درياچه نگاه مي‌کنيد، احساس مي‌کنيد که سطح آب مي‌درخشد. چون سطح آب مانند يک فيلتر پلاريزه عمل مي‌کند و اجازه نمي دهد بخشي از نور که ارتعاشي هم جهت با آرايش مولکولي آن دارد، عبور کند. اين همان بخشي از نور است که منعکس ميشود و مانع ديده شدن اشياي درون آب ميشود، حتي اگر آب زلال باشد.
وقتي يک فيلتر پلاريزه در برابر نور قرار داده شود، فقط بخشي از نور که با آن هم جهت نيست مي‌تواند از آن عبور کند. باقي نور جذب ميشود و به اين ترتيب نور، پلاريزه مي‌گردد.
عدسيهاي پلاريزه خيرگي نور خورشيد را كه انعكاس يافته از سطوح صافي مثل سنگفرش خيابانها و يا سطح آب باشند از بين ميبرند. از اين نظر در مواردي مثل رانندگي و يا ماهيگيري ميتوانند بسيار مفيد باشند. پلاريزاسيون عدسيهاي مزبور هيچ تاثيري بر جذب اشعه UV نخواهد داشت، ولي بسياري از عدسيهاي پلاريزه امروزي خاصيت جذب اشعه UV را نيز دارند. برچسب عينك مورد نظر خود را از اين نظر بررسي كنيدكه آيا حداكثر خاصيت جذب UV را دارد يا خير؟
شيشه‌هاي آيينه‌اي ( Mirror-coated)
يک پوشش آيينه‌اي مي‌تواند به لنز عينک آفتابي افزوده شود. اين شيشه‌هاي آيينه‌اي با انعکاس بعضي پرتوهاي نوري پيش از آن‌که از شيشه عينک عبور کنند و به چشم آسيب برسانند، باعث محافظت از چشم ميشوند.
مهمترين مشکل اين عينکها اين است که شيشه آنها خش مي‌افتد. با وجود تلاش هاي بسيار، سازندگان اين عينکها تا کنون موفق نشده اند که لايه ضد خش را با کيفيت مناسب روي اين لايه بنشانند. بنابراين عموماً ابتدا لايه ضد خش روي لنز قرار داده ميشود تا از آن حفاظت کند و سپس لايه آينه اي روي آن اعمال ميشود.
جالب است بدانيد رنگ لايه آيينه‌اي روي لنز ربطي به رنگ خود لنز ندارند. به عنوان مثال يک شيشه دودي ممکن است با مواد آيينه‌اي آبي پوشانده شود يا يک شيشه قهوه‌اي با مواد آيينه‌اي نقره‌اي. اگرچه پوشش مزبور مقدار نور ورودي به چشم شما را كاهش ميدهد، قابليت كاملي در حفاظت چشم شما در مقابل اشعه UV نخواهد داشت.
شيشه هاي سايه روشن يا شيشه‌هاي طيفي (Gradient)
شما هم عينکهاي آفتابي را ديده‌ايد که در بخش بالايي شيشه رنگ تيره‌تري دارند و به تدريج رنگ شيشه عينک به طرف پايين روشن‌تر ميشود. دليل اين تيرگي آن است که ما معمولاً در اين راستا به آسمان که نور بيشتري دارد نگاه مي‌کنيم ولي با بخش‌هاي پايين‌تر به زمين و اطراف خود که نور کمتري دارند نگاه مي‌کنيم.
رنگ عدسيهاي سايه روشن از بالا به پايين و يا از بالا و پايين تا وسط تغيير ميكند و در واقع سايه روشن ميشود. عدسيهاي سايه روشن تك سايه ( تيره در بالا و روشتر در پايين ) ميتوانند خيرگي نور آسمان را از بين برده و در عين حال امكان ديد مناسبي را از قسمت پاييني فراهم كنند. اين عينكها براي ورزش شيرجه هم مناسب هستند زيرا جلوي ديد شما از تخته شيرجه را تاريك نميكنند. ولي عينكهاي مزبور براي شرايط برفي و يا در ساحل دريا مناسب نيستند، خصوصاً اگر قسمت پاييني آنها روشن باشد. لنزهاي سايه روشن دو سايه (تيره در بالا و پايين و روشن در وسط ) ممكن است براي ورزشهايي از قبيل قايقراني و يا اسكي كه شعاعهاي نوراني از سطح آب يا برف برميگردد مناسب تر باشند.
شيشه هاي فتوكروميك
به عينکهاي طبي يا آفتابي که با قرار گرفتن در نور خورشيد تيره ميشوند، فتوکرميک مي‌گويند. اين لنزها در اواخر دهه 1960 ابداع شدند و از دهه 1990 استفاده از آنها رواج پيدا کرد.
در اين لنزها ميليون‌ها مولکول کلريد نقره يا نمک هاي نقره با ديگر هالوژن‌ها قرار داد. لنز در غياب نور ماوراء بنفش شفاف است. پس در اکثر جاهايي که با نور مصنوعي روشن شده اين عينکها شفاف هستند. وقتي نور uv (که در نور خورشيد وجود دارد) به شيشه عينک برسد، ساختار مولکول‌ها تغيير مي‌کند. اين ساختار جديد بخشي از نور مرئي را جذب مي‌کند و باعث ميشود لنز تيره شود. هر چه شدت نور uv بيشتر باشد، لنز تيره تر ميشود.
وقتي به داخل ساختمان مي‌رويد، واکنش معکوس اتفاق مي‌افتد و مولکول‌ها به وضعيت اوليه خود بر مي‌گردند و شيشه شفاف ميشود. اين واکنش بسيار سريع رخ ميدهد اما يک نقطه ضعف کوچک دارد. وقتي نور از شيشه عبور مي‌کند، نور ماوراء بنفش جذب ميشود. پس اگر عينک آفتابي شما فقط با استفاده از لنزهاي فتوکرميک کار مي‌کند، هنگام رانندگي هيچ کمکي به شما نخواهد کرد، چون نوري که از شيشه جلو عبور مي‌کند، اشعه uv ندارد و عينک شما شفاف باقي مي‌ماند. براي حل اين مشکل معمولا يک پوشش رنگي روي لنزها قرار مي‌دهند.
در عينکهاي طبي قديمي، لنزهاي فتوکرميک از شيشه هايي ساخته شده بودند که ذرات کلريد نقره به طور يکنواخت در آن توزيع شده بود. چون ضخامت شيشه اين عينکها در نقاط مختلف متفاوت است.
شيشه در نواحي ضخيم تر تيره تر خواهد شد. وقتي لنزهاي پلاستيکي به بازار آمدند اين مشکل هم به راحتي برطرف شد. اين لنزها را در محلول مواد شيميايي قرار مي‌دهند و با گذشت زمان، مولکول هاي فتوکرميک در حدود 150 ميکرون در پلاستيک نفوذ مي‌کنند. اين تکنيک جديد به دليل يکنواختي آن در تمامي ضخامت‌ها بهتر از روش قبلي است. به علاوه چون ضخامت لايه ي فتوکرميک در اين روش بيشتر از زماني است که لايه اي از مولکول هاي فتوکرميک روي سطح نشانده شوند، بيشتر از اين روش استفاده مي‌کنند.
شيشه هاي دودي
بسياري از افراد عينک آفتابي با رنگ شيشه دودي را مي‌پسندند البته توجه کنيد هر چه شيشه اين عينکها تيره‌تر باشد نشانه اين نيست که بهتر از چشمان ما در برابر نور خورشيد محافظت مي‌کنند. عينکهاي دودي در ميان نابينايان و کساني که اختلالات چشمي ديگري مانند لوچي دارند، طرفداران زيادي دارند.
عينكهاي ضد ضربه ،چشمان شيشه‌اي يا پلاستيکي؟
تمام عينكهاي آفتابي بايد معيارهاي تعيين شده از سوي انجمن فدرال غذا و داروي آمريكا (FDA) را تضمين نمايند.
لنزهاي عينک آفتابي يا از جنس شيشه هستند يا پلاستيک. اگر جنس شيشه عينک آفتابي شما پلاستيک باشد، از جنس‌هاي آکريليک، پلي‌کربونات و CR-39 ساخته شده است.
لنزهاي شيشه‌اي بهترين قابليت وضوح بينايي را دارند و در برابر خراش مقاوم‌اند، اما به هر حال از شيشه‌هاي پلاستيکي سنگين‌ترند و ممکن است بر اثر ضربه، بشکنند يا خرد شوند.
لنزهاي پلاستيکي سبک‌تر از لنزهاي شيشه‌اي هستند ولي به راحتي خراش بر مي‌دارند، اما خيال شما را از بابت شکستن يا خرد شدن راحت مي‌کنند. لنزهاي پلاستيکي پلي‌کربونات سبک و نشکن هستند و در برابر ضربه مقاومند. لنزهاي از جنس CR-39 معمولي‌ترين لنزهاي عينک آفتابي‌اند که علاوه بر سبکي و مقاومت در برابر خراش، نور ماوراء بنفش و زير قرمز محيط را کمتر از خود عبور مي‌دهند و بيشتر قدرت محافظت از چشم‌ها را دارند.
قاب عينک (Frame )
اگر به يکي از فروشگاه‌هاي عينک آفتابي سر زده باشيد، بدون شک تنوع فريم‌ها يا قاب‌هاي عينک آفتابي شما را هم گيج کرده و انتخاب قابي که به چهره شما مي‌آيد را از ميان اين همه مدل و سايز برايتان دشوار ساخته است.
فريم يا قاب عينک آفتابي از جنس پلاستيک، نايلون، فلز يا ساير آلياژهاي فلزي ساخته ميشود؛ فريم‌هاي پلاستيکي معمولاً به دليل سبکي و قابليت ارتجاع، در عينکهاي ورزشي استفاده ميشوند. اين عينکها در برابر فشار به جاي اين‌که بشکنند، خم ميشوند به علاوه قابليت خم شدن اين عينکها موجب ميشود که بهتر بر روي صورت بنشينند. فريم‌هاي فلزي سخت تر از انواع نايلوني هستند بنابراين اگر در ورزش استفاده شوند به راحتي آسيب مي‌بينند. قسمت انتهاي دسته عينک آفتابي که بر روي گوش و بخشي از آن‌که بر روي بيني قرار مي‌گيرد، از جنس لاستيک يا پلاستيک است تا بهتر سرجايش قرار گيرد و پوست را اذيت نکند. انتهاي دسته بسياري از عينکهاي آفتابي به پشت گوش خم ميشود ولي بعضي انواع مستقيم‌اند.
عينكهاي كمربندي (Wrapround)
عينكهاي كمربندي طوري طراحي شدهاندكه مانع ورود نورهاي درخشان از كنارههاي قاب و رسيدن آنها به چشم ميشوند. مطالعات نشان دادهاند كه آنقدر شعاع UV از اطراف قاب عينكهاي معمولي وارد چشم ميشوند كه ميتوانند اثر سودبخش عدسيهاي حفاظت كننده را كاهش دهد. از اين نظر عينكهاي آفتابي كمربندي كه قاب بزرگي دارند و چشم را از تمامي زاويهها حفاظت ميكنند مفيدند.
